Cơ chế quản lý tài chính đối với đại lý thuế

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán

Trước khi Luật Quản lý thuế ra đời, dịch vụ làm đại lý thuế được điều chỉnh tại Điều 43, Nghị định 129/2004/NĐ-CP ngày 31/5/2004 của Chính phủ “quy định và hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Kế toán áp dụng trong hoạt động kinh doanh”; trong đó về kê khai thuế, Khoản 1 Điểm 7, Điều 41 của Nghị định này quy định: “Doanh nghiệp dịch vụ kế toán được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật với một trong ba hình thức: công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân. Để thành lập doanh nghiệp dịch vụ kế toán phải có ít nhất hai người có chứng chỉ hành nghề kế toán, trong đó, một trong những người quản lý doanh nghiệp phải có chứng chỉ hành nghề kế toán. Như vậy, để được làm dịch vụ kê khai thuế, doanh nghiệp cần phải có nhân viên được cấp chứng chỉ hành nghề kế toán, (quy định tại Luật Doanh nghiệp ngày 12/06/1999 và các Nghị định khác của Chính phủ). Tại thời điển này, các quy định về dịch vụ khai thuế còn phân tán tại nhiều văn bản pháp luật, tính pháp lý chưa cao, nội dung còn chưa thống nhất; quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp luật của các đại lý thuế chưa được quy định đầy đủ, rõ ràng.

Để hạn chế những quy định chưa đầy đủ, rõ ràng đối với đại lý thuế, Điều 20 Luật Quản lý thuế hướng dẫn về tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế; Thông tư 28/2008 ngày 03/04/2008 hướng dẫn việc đăng ký hành nghề và quản lý hoạt động dịch vụ làm thủ tục về thuế, việc tổ chức thi, cấp, thu hồi chứng chỉ hành nghề dịch vụ làm thủ tục về thuế. Đây được coi là một sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác quản lý đại lý thuế ở Việt Nam. Qua đó nâng cao tính pháp lý các quy định về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của đại lý thuế. Mặc dù vậy, luật và thông tư vẫn chưa thể hiện được chế tài quản lý tài chính đối với dịch vụ khai thuê thuế. Để đảm bảo loại hình dịch vụ này không “lệch trục” khỏi chủ trương của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền, những phân tích dưới đây sẽ phác thảo một chế độ quản lý tài chính đối với công ty khai thuế ở Việt Nam hiện nay.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Cải cách hành chính và hiện đại hóa ngành thuế, tất yếu đòi hỏi sự phát triển của dịch vụ làm thủ tục về thuế. Đây là một mắt xích quan trọng để thực hiện các cam kết quốc tế trong hội nhập và giao lưu thương mại, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động cá nhân; hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ hàng hóa của đối tượng nộp thuế. Khi dịch vụ khai thuế phát triển chuyên nghiệp hóa, tức là trong nền kinh tế hình thành hàng loạt tổ chức khai thuê thuế hoạt động với tư cách là một pháp nhân kinh tế, thì bên cạnh những quy định pháp lý như: môi trường pháp lý đầu vào (quy định về điều kiện dịch vụ làm thủ tục về thuế, trình tự, thủ tục đăng ký kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế); môi trường pháp lý hoạt động (quyền và nghĩa vụ pháp lý của đại lý thuế); môi trường pháp lý đầu ra (quy định việc chấm dứt sự tồn tại của đại lý thuế), cần thiết phải có quy định pháp lý quản lý tài chính đối với dịch vụ này. Những quy định về tài chính của đại lý thuế, một mặt giúp Nhà nước thống nhất quản lý hoạt động của loại hình doanh nghiệp này, mặt khác, tạo điều kiện cho chính các công ty khai thuê thuế thúc đẩy các hoạt động kinh doanh.

Xuất phát từ tính chất, đặc điểm của dịch vị khai thuê thuế liên quan đến nhiều chế độ chính sách, trên nhiều lĩnh vực khác nhau nên đặt ra vấn đề về tính chuyên nghiệp, tính nhà nghề, tính chuyên môn hóa của hoạt động đại lý thuế. Để tạo điều kiện thuận lợi cho sự ra đời và phát triển của các đại lý khai thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế cũng như phù hợp với thông lệ thuế quốc tế, vấn đề hoàn thiện môi trường pháp lý, chế độ tài chính của đại lý thuế cũng được đặt ra như một tất yếu ở nước ta hiện nay.

Chế độ tài chính bao gồm một tập hợp các các quy định về tài chính đối với các công ty khai thuế khi thực hiện hoạt động cung cấp dịch vụ. Tập hợp các quy định pháp lý có thể được ban hành trong cùng một loại văn bản pháp quy hoặc được lồng ghép vào nhiều loại văn bản pháp quy chung về tài chính. Dù tồn tại chung hay riêng biệt trên nhiều văn bản pháp luật, thì nội dung chế độ quản lý tài chính đối với hoạt động của công ty khai thuế cần thiết phải bao gồm các quy định cơ bản về phạm vi hoạt động kinh doanh; quy định về vốn, doanh thu, chi phí, xác định và phân phối lợi nhuận; quy định về nghĩa vụ đối với Nhà nước; quy định về chế độ hạch toán; chế đội ưu đãi tài chính; quy định về cơ quan quản lý trực tiếp.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Về phạm vi hoạt động kinh doanh

“Dịch vụ làm thủ tục về thuế” là hoạt động của đại lý thuế thực hiện các thủ tục đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, quyết toán thuế, khiếu nại về thuế, lập hồ sơ đề nghị miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế thay người nộp thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế, trên cơ sở hợp đồng dịch vụ đã ký kết. Như vậy, đại lý thuế là người đại diện hợp pháp của người nộp thuế thực hiện các thủ tục khai thuế và quyết toán thuế với cơ quan thuế. Có thể thấy, dịch vụ mà tổ chức này cung cấp là dịch vụ mang tính trung gian - dịch vụ khai thuế, một sản phẩm của những cải tiến hiện đại hóa ngành thuế và sự gia tăng của hoạt động thương mại. Vấn đề đặt ra trong quản lý nhà nước là, cần xác định rõ phạm vi kinh doanh của đại lý khai thuê thuế để từ đó có những quy định khác về tài chính cho loại hình doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ này.

Dựa trên chức năng hoạt động chính và lĩnh vực hoạt động của đại lý thuế, bao gồm các công việc: thực hiện các thủ tục đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, quyết toán thuế, khiếu nại về thuế, lập hồ sơ đề nghị miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế do người nộp thuế ủy quyền; cung cấp những thông tin, tư vấn các vấn đề về pháp luật thuế, quản lý thủ tục thuế cho người nộp thuế; cung cấp dịch vụ tín dụng cho người nộp thuế để thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và với các đối tác trong quá trình mua bán hàng hóa, dịch vụ; cung cấp dịch vụ về kế toán thuế, quyết toán thuế và thực hiện một phần hoặc toàn bộ phần hành kế toán theo yêu cầu của đối tượng nộp thuế trên cơ sở thỏa thuận ký kết hợp đồng.

Như vậy, một đại lý khai thuế có thể tồn tại dưới nhiều hình thức như một công ty chuyên khai thuê thuế; công ty thực hiện dịch vụ kế toán thuế; đại lý thương mại…Nhưng dù dưới hình thức nào thì cũng cần được xác định tính chất tài chính cho dịch vụ khai thuế. Mặc dù được gọi dưới cái tên “đại lý”, song về bản chất nghề khai thuê thuế là hoạt động môi giới. Do vậy, trong việc quy định địa vị pháp lý của loại hình này cần xác định đây là một công ty hoạt động theo Luật Công ty và Luật Quản lý thuế.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Về vốn pháp định

Đó là mức vốn tối thiểu mà công ty dịch vụ khai thuế phải có theo quy định để thành lập doanh nghiệp và đảm bảo hoạt động trong suốt quá trình kinh doanh. Vốn pháp định nhằm tránh những gian lận có thể xảy ra trong quá trình hoạt động, đảm bảo cho người khai thuê có tài sản để thực hiện các nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý trong nghề nghiệp của mình, tôn trọng hơn các cam kết pháp lý với đối tác và tính trung thực trong kinh doanh, bảo vệ lợi ích của người nộp thuế khi xảy ra tranh chấp. Đồng thời sẽ kích thích sự ra đời của các doanh nghiệp quy mô lớn trong lĩnh vực này. Khi thành lập, vốn điều lệ tối thiểu của các tổ chức khai thuê thuế phải lớn hơn hoặc bằng mức vốn pháp định.

Ngoài vốn pháp định, tổ chức làm dịch vụ khai thuế cần có một khoản ký quỹ được tính trong phần vốn điều lệ gửi tại các tổ chức tài chính hợp pháp trong nước, nhằm đảm bảo việc thay mặt người nộp thuế thực hiện các nghĩa vụ tài chính có liên quan trong quá trình kê khai, quyết toán thuế. Mức vốn pháp định nên để tối thiểu bằng hoặc hơn mức vốn pháp định hoạt động của công ty môi giới chứng khoán hoặc môi giới bảo hiểm: 3 tỷ VNĐ (hoặc 200.000 USD), trong đó phần ký quỹ là 1 tỷ VNĐ.

Về doanh thu kinh doanh

Việc quy định doanh thu kinh doanh của đại lý khai thuê thuế sẽ có tác động quan trọng đến việc thi hành nghĩa vụ đối với NSNN và các đối tượng khác trong quan hệ kinh tế với tổ chức khai thuê thuế. Nếu không xác định đúng doanh thu, thu nhập, sẽ không thể xác định được các khoản thuế phải nộp và tính hữu ích của các thông tin kinh tế về tình hình tài chính mà những khác hàng của đại lý cần biết.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Dựa vào phạm vi kinh doanh của người làm đại lý, có thể xác định doanh thu, thu nhập của công ty khai thuê thuế. Doanh thu khai thuê thuế là khoản tiền phí dịch vụ mà đại lý được thu và phải thu khi hoàn thành công việc đã cam kết với khác hàng trong kỳ. Thời điểm ghi nhận doanh thu là thời điểm kết thúc công việc khai thuê thuế theo tháng, quý, năm, xác định được số tiền phải thu và người khai thuê thuế đã phát hành hóa đơn được bên ủy quyền chấp nhận thanh toán.

Để tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, nâng cao chất lượng dịch vụ, cần thiết phải quy định một khung giá phí dịch vụ (bằng tỷ lệ phần trăm trên giá trị khai thuế). Việc quy định như vậy, còn giúp quản lý chặt chẽ chi phí của chính đối tượng phải nộp thuế có sử dụng dịch vụ khai thuê thuế.

Về chi phí kinh doanh

Là một doanh nghiệp, công ty kinh doanh dịch vụ khai thuê thuế cũng phải bỏ ra chi phí kinh doanh cho dịch vụ mà mình cung cấp. Theo cách tính thông thường, việc tuân thủ quy định chi phí kinh doanh của doanh nghiệp thường căn cứ vào Luật Thuế TNDN.

Để đảm bảo tránh những tiêu cực hóa môi trường thuế, cần quy định phạm vi chi phí hoạt động kinh doanh đối với dịch vụ khai thuê này. Ngoài ra cũng cần quy định định mức chi ở một số loại chi phí khác như khoản chi giao dịch trong kinh doanh của đại lý.

Cần hiểu rằng, những khoản chi phí phục vụ cho việc kê khai thuê thuế mới được ghi nhận là khoản chi hợp pháp. Đồng thời các quy định về bằng chứng chi phí như hóa đơn, chứng từ hợp pháp, hợp lệ cũng được tính đến để quản lý chặt chẽ chi phí kinh doanh của công ty khai thuê thuế, tránh sự gian lận về thuế.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Ngoài ra, cần có quy định cụ thể đối với công ty làm dịch vụ khai thuê thuế trong việc mua bảo hiểm nghề nghiệp cho các thành viên có hợp đồng lao động với công ty mình cho phù hợp với Luật Lao động và quy định trong Thông tư số 28 tại điểm 3.1 quy định: “Người có Chứng chỉ hành nghề dịch vụ làm thủ tục về thuế chỉ được đăng ký làm nhân viên đại lý thuế tại một đại lý thuế trong cùng một thời gian”.

Về hạch toán kế toán

Công tác hạch toán kế toán tại đại lý khai thuế là quá trình thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin về toàn bộ các hoạt động kinh tế tài chính, nhằm truyền đạt thông tin, giải thích các thông tin kế toán cần thiết để cung cấp thông tin cho các đối tượng quan tâm đến doanh nghiệp với một mục tiêu khác nhau. Công ty khai thuê thuế là một đơn vị kế toán nên phải thực hiện đúng pháp luật về kế toán, các chuẩn mực kế toán đối với doanh nghiệp về chế độ sử dụng chứng từ, chi chép sổ sách kế toán và lưu trữ chứng từ sổ sách kế toán hiện hành. Sẽ không cần thiết phải có một chế độ kế toán riêng biệt cho hoạt động này. Để thiết lập hệ thống kế toán trong đơn vị, mỗi công ty khai thuê thuế trên cơ sở hệ thống kế toán doanh nghiệp, các chuẩn mực kế toán đã ban hành sẽ vận dụng cho phù hợp với đặc điểm và quy mô của mình. Tuy nhiên, nếu công ty kinh doanh nhiều lĩnh vực, cần phải thiết lập một hệ thống kế toán riêng biệt cho dịch vụ khai thuế.

Một khía cạnh khác, để phục vụ cho quản lý nhà nước về hoạt động khai thuê thuế, cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực này có thể đưa ra những quy định về chế độ báo cáo riêng biệt để kiểm soát khả năng thanh toán và tính minh bạch trong hoạt động tài chính của các tổ chức này. Sự minh bạch về tài chính góp phần khẳng định sự tồn tại lâu dài và bền vững của đại lý thuế.

Chính sách ưu đãi về tài chính

Dịch vụ khai thuế là một loại hình dịch vụ non trẻ, để tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển loại hình đại lý này, cần có một chế độ ưu đãi riêng về tài chính như ưu đãi về thuế TNDN trong một thời hạn nhất định (khoảng từ 1 đến 3 năm); đặc biệt là các ưu đãi, khuyến khích về việc thành lập các Hiệp hội đại lý làm thủ tục thuế để tạo điều kiện thận lợi cho sự phát triển của đại lý thuế.

Tuy đại lý làm thủ tục về thuế là một nghề kinh doanh dịch vụ có điều kiện, nhưng nó gắn liền với hoạt động tác nghiệp (chịu sự kiểm tra, kiểm soát) của cơ quan thuế. Do vậy, để quản lý hiệu quả, đồng thời có thể giúp tổ chức kinh doanh này phát triển, việc quản lý nhà nước đối với đại lý khai thuê thuế phải do Bộ Tài chính mà trực tiếp là Tổng cục Thuế thực hiện. Tổng cục Thuế vừa là người cấp phép hoạt động, vừa là nơi kiểm tra, giám sát, kiểm soát các hoạt động của các công ty khai thuế, đặc biệt là các hoạt động tài chính của công ty này.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Khai thuê thuế là một nghề đã từng có tại Việt Nam trước khi có Luật Quản lý thuế và Thông tư số 28. Đây là một ngành kinh doanh hứa hẹn nhiều tiềm năng, song cũng hàm chứa nhiều rủi ro cho cả 3 bên: đại lý thuế, người nộp thuế và cơ quan thuế. Sự thiếu minh bạch về tài chính và quản lý tài chính của các tổ chức này rất dễ dẫn đến làm thêm phức tạp hóa các quy trình quản lý thuế, gây thêm phiền hà cho người nộp thuế. Bởi vậy, nếu có những quy định mang tính pháp lý kịp thời, chặt chẽ về tài chính sẽ góp phần giảm bớt những rủi ro, đồng thời kích thích sự mở rộng nghề khai thuê - một nghề kinh doanh được sản sinh từ tự do hóa thương mại trong xã hội văn minh./.