Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: trong điều hành giá thứ tự ưu tiên vẫn là người tiêu dùng trước

Giá cả luôn là sự quan tâm của người dân, đặc biệt là giá cả các mặt hàng thiết yếu như xăng, dầu, điện, nước hay mặt hàng sữa. Câu chuyện về giá sữa tăng cao bất hợp lý hay những tranh cãi xung quanh cách gọi tên mặt hàng sữa, hay câu chuyện giá xăng tăng nhanh, giảm chậm được dư luận rất quan tâm thời gian vừa qua. Trong chương trình “Dân hỏi-Bộ trưởng trả lời” được VTV1 phát sóng tối 29/9, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã giải đáp những vấn đề trên. Cổng Thông tin điện tử Bộ Tài chính xin giới thiệu toàn văn bài phỏng vấn.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, trong chương trình “Dân hỏi-Bộ trưởng trả lời” lần trước Bộ trưởng đã hứa công khai số dư của Quỹ Bình ổn xăng dầu (Quỹ BOGXD) hàng Quý, và thực tế Bộ trưởng đã thực hiện được lời hứa này. Một số người dân đã chia sẻ với chương trình là rất hoan nghênh động thái này từ phía Bộ trưởng. Tuy nhiên họ bày tỏ kỳ vọng là Quỹ BOGXD còn tiếp tục được minh bạch hơn nữa. Cụ thể là liệu Bộ trưởng có thể công khai thông tin như là lượng tiền trích Quỹ BOGXD cho mỗi DN xăng dầu và việc công khai này có thể được công bố hàng tháng không?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Như các bạn đã biết, giá cả xăng dầu được điều hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước và thị trường xăng, dầu trong nước hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường thế giới, cho nên có những lúc tăng thì rất cao, mà hạ thì khá chậm. Về việc tiếp tục công khai sâu hơn nữa rõ hơn nữa Quỹ BOGXD, Bộ Tài chính hoàn toàn nhất trí. Chúng tôi có thể công khai việc trích, việc sử dụng Quỹ BOGXD đối với từng doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng, dầu đầu mối trong một thời kỳ, ví dụ như hàng quý. Việc công khai Quỹ BOGXD theo quy định của Bộ Tài chính là định kỳ hàng Quý. Tuy nhiên, nếu chúng ta công khai theo định kỳ hàng tháng thì sẽ phát sinh rất nhiều chi phí, công sức và thủ tục hành chính vì công khai phải căn cứ theo báo cáo của doanh nghiệp, việc thẩm tra, kiểm tra của cơ quan quản lý Nhà nước, nên rất mất thời gian, thủ tục và nhân lực. Do vậy, việc công khai hàng Quý, việc trích, quản lý và sử dụng Quỹ BOGXD đối với từng thời điểm đối với DN đầu mối theo từng Quý là hợp lý.

Phóng viên: Có nghĩa là người dân có thể biết được hàng Quý mỗi doanh nghiệp có thể sẽ được trích bao nhiêu từ Quỹ BOGXD đúng không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Đúng thế.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, cuối tháng 8 vừa qua, Liên Bộ Tài chính – Công thương đã có điều chỉnh giảm giá bán lẻ xăng, dầu cho người dân là 300 đồng/lít, đồng thời cho phép DN được trích Quỹ BOGXD 300 đồng/lít. Có người dân cho rằng lúc đó thì DN xăng dầu đã tăng mạnh mức chiết khấu cho đại lý chứng tỏ là DN đã có lãi chứ không phải còn lỗ nữa thì việc gì phải cho trích Quỹ BOGXD cho các DN. Xin Bộ trưởng giải thích cho người dân vấn đề này?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Để giải thích kỹ vấn đề này, tôi xin quay lại trước đó một kỳ tăng giá tức là ngày 17/7/2013, khi giá thế giới có biến động bất thường rất lớn, nếu tính đủ các yếu tố thì giá bán lẻ xăng dầu lúc đó phải tăng là 988 đồng/lít xăng. Tuy nhiên, do yêu cầu phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và kiềm chế lạm phát, đảm bảo lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Trên tinh thần như vậy, Liên Bộ Tài chính – Công thươngđã quyết định: thứ nhất, giảm lợi nhuận định mức của DN đi 2/3, tức là giảm từ 300 đồng/lít xăng xuống còn 100 đồng/lít xăng trong cơ cấu giá bán của XD trong thời điểm đó; thứ hai, là xả Quỹ BOXD tại thời điểm đó là 300 đồng/lít xăng; thứ ba, là số chênh lệch còn lại là 468 đồng/lít xăng. Trên cơ sở đó, Liên Bộ cho phép DN được tăng giá tối đa là 468 đồng/lít xăng, trên tổng số giá tăng đột biến là 988 đồng/lít xăng.

Đến giai đoạn cuối tháng 8/2013, giá xăng, dầu thế giới có xu hướng giảm. Tính bình quân 30 ngày thì chênh lệch giảm khoảng 500 đồng cho 1 lít xăng (nói số chẵn). Tuy nhiên, Liên Bộ Tài chính – Công thươngtính toán để đảm bảo cho lợi ích của người tiêu dùng, đồng thời lúc đó cũng phải tính đến lợi ích của DN, vì vậy Liên Bộ quyết định: thứ nhất, trả lại cho đủ số lợi nhuận định mức mà trước đó ngày 17/7 đã giảm của DN là 200 đồng, thì bây giờ tăng thêm 200 đồng (cho đủ số 300 đồng lợi nhuận định mức theo quy định); thứ hai, giảm giá bán lẻ xăng là 300 đồng/lít, và người tiêu dùng mua xăng sẽ thấy ngay là giảm 300 đồng.

Như vậy, có thể nhận thấy việc sử dụng lợi nhuận định mức nằm trong cơ cấu của giá cơ sở xăng dầu, đồng thời nó nằm trong cơ cấu của giá bán xăng dầu đã được Liên Bộ sử dụng như một cái van xả, do đó thời điểm đó vừa trích lợi nhuận định mức vừa xả Quỹ BOGXD, về thực chất là hạch toán trên sổ và người tiêu dùng không bị ảnh hưởng gì.

Phóng viên: Đấy là một chia sẻ của Bộ trưởng trong việc cân đối các lần điều chỉnh xăng dầu lẫn nhau, không chỉ riêng từng lần điều chỉnh một?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Đúng thế, và phải đảm bảo ổn định của kinh tế vĩ mô, đảm bảo kiềm chế lạm phát, tránh tăng đột biến của mặt hàng xăng, dầu. Như vậy, Quỹ BOGXD giải quyết được việc tránh tăng đột biến trong nước khi giá xăng dầu thế giới tăng đột biến.

Phóng viên: Như vậy, thứ tự ưu tiên trong nguyên tắc sử dụng các công cụ khi mỗi lần điều chỉnh giá của Liên Bộ?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Vừa qua, thứ tự ưu tiên mà Liên Bộ Tài chính - Công thương thực hiện vẫn là ưu tiên người tiêu dùng trước, rồi đến doanh nghiệp, cuối cùng mới là Nhà nước.

Phóng viên: Chuyển sang một mặt hàng thiết yếu khác mà người dân cũng rất quan tâm, đó là mặt hàng sữa. Chỉ với một động tác là đổi tên thành sản phẩm dinh dưỡng mà sữa đã thoát ra khỏi danh mục bình ổn giá và thoải mái tăng giá mà không chịu sự quản lý của Nhà nước. Đây là câu chuyện tuần qua được “nóng” lên bởi hai Bộ quản lý là Bộ Y tế và Bộ Tài chính đang có những quan điểm khác nhau về việc quản lý giá sữa. Tuy nhiên nhiều người dân cho hay là họ không cần biết sữa mà con họ uống tên là gì mà họ chỉ cần biết bao giờ nó trở lại danh mục bình ổn giá. Xin Bộ trưởng cho biết quan điểm về vấn đề này?


Chiều ngày 29/9, tại cuộc Họp báo thường kỳ Chính phủ, trả lời câu hỏi liên quan đến vấn đề danh mục giá sữa, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế chậm nhất đến ngày 05/10 phải ban hành được danh mục về sữa và các sản phẩm, chế phẩm từ sữa thuộc mặt hàng dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để bình ổn giá mặt hàng thiết yếu này.


Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Trước hết, chúng tôi xin cảm ơn Đài THVN các đồng chí đã theo sát tình hình thị trường và phản ảnh được kịp thời cơ quan quản lý nhà nước những tồn tại trong công tác quản lý để có giải pháp xử lý. Theo quy định của Luật Giá có hiệu lực từ ngày 01/01/2013, thì sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi thuộc mặt hàng được bình ổn giá và nhà nước sẽ áp dụng các biện pháp bình ổn giá khi có biến động bất thường. Tuy nhiên, theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ Y tế ban hành thì thời gian vừa qua, một số sản phẩm dinh dưỡng và thức ăn bổ sung cho trẻ em dưới 6 tuổi không đạt tiêu chuẩn về độ đạm thì không được gọi là sữa nữa. Để khắc phục tình trạng này, đồng thời để đảm bảo lợi ích của người tiêu dùng và đảm bảo tình hình ổn định của thị trường, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Y tế hai việc: thứ nhất, Bộ Y tế phải ban hành ngay danh mục sữa và các sản phẩm, chế phẩm từ sữa thuộc mặt hàng dành cho trẻ em dưới 6 tuổi được quy định theo quy định tại Luật Giá, từ đó Bộ Tài chính sẽ điều hành quản lý giá sữa theo quy định theo chức năng nhiệm vụ của mình. Thứ hai, đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu ban hành thông tư quy định mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi theo quy định của Luật Giá. Tuy vậy, chúng ta cũng cần phải thống nhất rằng mặt hàng sữa chúng ta vẫn phải quản lý theo cơ chế thị trường, nghĩa là theo giá thị trường, có sự điều tiết của Nhà nước, và Nhà nước chỉ can thiệp khi có yếu tố độc quyền hoặc có vi phạm Luật Cạnh tranh và chỉ thực hiện bình ổn giá theo quy định tại Luật Giá.

Phóng viên: Như vậy có thể hiểu rằng, trong thời gian tới, khi mà Bộ Y tế có thể xây dựng một bộ quy chuẩn mới về sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng thức ăn bổ sung thì mặt hàng này sẽ sớm được đưa vào danh mục bình ổn giá?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Vâng, tôi nghĩ là như thế.

Phóng viên: Vâng, cám ơn Bộ trưởng đã tham gia cuộc trao đổi !