Thu thuế chứng khoán: Bao nhiêu là vừa?

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán

Cổ tức và chênh lệch khi chuyển nhượng chứng khoán (CK) là hai khoản thu nhập sẽ bị đánh thuế thu nhập cá nhân theo dự thảo Luật thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, làm sao để loại thuế này không "quấy rối" nhà đầu tư (NĐT) và ảnh hưởng sự phát triển của thị trường CK là vấn đề cần cân nhắc kỹ.

Theo dự thảo, thu nhập từ đầu tư vốn, được hiểu là cổ tức, sẽ chịu thuế suất 5%. Còn thu nhập từ chuyển nhượng vốn, được xác định bằng giá bán trừ giá mua các loại CK, sẽ áp dụng mức thuế 25%.

Tính chuyện chuyển lỗ CK

Vấn đề gây tranh cãi nhiều nhất là liệu mức thuế 25% có trở thành một rào cản lớn ngăn các NĐT mới gia nhập sân chơi và đẩy các NĐT cũ đến chỗ rút vốn khỏi thị trường. Ban soạn thảo luật từng giải thích cơ sở để đưa ra mức thuế này là để phù hợp với thuế suất của doanh nghiệp (28%).

Nhưng nhiều ý kiến cho rằng khó đem hai loại thuế này ra đặt lên bàn cân để so sánh, vì một bên là thu nhập của doanh nghiệp chỉ bị đánh thuế sau khi đã được khấu trừ chi phí trong sản xuất kinh doanh, còn một bên là gần như thu nhập ròng bị đánh thuế do NĐT không thể kê khai hết các chi phí có liên quan, chẳng hạn như chi phí cho công ty môi giới, chi phí mua thông tin, vay vốn, tự đào tạo...

Trong bối cảnh mà nhiều loại chi phí không được khấu trừ thì mức thuế này gần như là "không tưởng". Ngoài ra, nếu kinh doanh bị lỗ, các doanh nghiệp được phép chuyển lỗ sang các năm sau khi quyết toán thuế. Vậy NĐT CK có được phép chuyển lỗ?

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Việc kê khai, nộp thuế chuyển nhượng CK dự kiến được thực hiện theo nguyên tắc khấu trừ tại nguồn, tức gánh nặng thu thuế CK được ngành thuế đẩy về cho các công ty CK (hay ngân hàng), nơi quản lý tiền của NĐT. Các đơn vị này sẽ khấu trừ 0,1% giá trị giao dịch mỗi khi NĐT thực hiện việc chuyển nhượng. Mỗi năm sau khi quyết toán lời lỗ, khoản chênh lệch cuối cùng mới được tính thuế, tức nếu NĐT bị lỗ, họ sẽ không phải thực hiện nghĩa vụ này.

Ngoài ra còn cơ man những rắc rối phát sinh trong việc kê khai giá bán, giá mua ở thời điểm chuyển đổi, đặc biệt đối với cổ phiếu chưa niêm yết (OTC)... Các NĐT lo ngại nếu việc hành thu của cơ quan thuế không được tính toán kỹ, có thể ảnh hưởng lớn đến việc kinh doanh của họ.

Một vấn đề khác cũng được đặt ra là dự thảo chưa đưa ra các khái niệm cụ thể về CK. Theo cách hiểu bình thường, CK bao gồm hai loại chính: CK vốn bao gồm cổ phiếu, chứng chỉ quĩ đầu tư, quyền mua cổ phiếu; CK nợ bao gồm trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu Chính phủ. Như vậy dự luật cần cụ thể hóa khái niệm này, vì nhiều ý kiến cho rằng nếu lãi từ trái phiếu cũng bị thu thuế thì rất có thể nhiều NĐT sẽ chuyển sang gửi tiền tiết kiệm (dự kiến không thuộc diện chịu thuế) thay vì mua trái phiếu, mà điều này sẽ làm méo mó hệ thống thuế.

Đánh thuế CK, đâu có gì đáng lo!


Nên tham khảo các nước

"Trước khi thông qua chính sách thuế này, các nhà làm chính sách cần tham khảo ở những thị trường khác vì các NĐT nước ngoài sẽ nhìn vào chính sách thuế này để so sánh với các thị trường khác, qua đó đánh giá mức độ hấp dẫn trước khi quyết định đầu tư” - theo ông Dominic Scriven.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán

Theo nhà phân tích CK Lê Đạt Chí, ngoài mục đích tăng thu cho ngân sách, việc đánh thuế từ thu nhập CK cũng là một công cụ khuyến khích đầu tư dài hạn, qua đó góp phần tạo ra sự ổn định của thị trường. Các cổ đông càng nắm giữ cổ phần lâu, số tiền nộp thuế sẽ ít đi. Ngược lại, những đối tượng đầu cơ trên thị trường sẽ phải chấp nhận đóng thuế nhiều hơn.

Chẳng hạn, nếu thuế suất đánh trên khoản lợi nhuận từ chuyển nhượng CK là 25% được chấp nhận, các cổ đông của công ty sẽ cân nhắc kỹ hơn trước khi bán cổ phiếu. Thay vì bán ra để kiếm một khoản lợi nhuận nào đó khi giá cổ phiếu trên thị trường tăng lên, những cổ đông này có thể giữ lại để đầu tư lâu dài.

Như vậy, thị trường sẽ có thêm nhiều NĐT lâu dài hơn là những nhà đầu cơ. Ngược lại, những nhà đầu cơ trên thị trường cũng phải cân nhắc thận trọng hơn, trên cơ sở tính toán giữa mức lãi kỳ vọng, khoản thuế phải nộp và mức độ rủi ro của khoản đầu tư.

Theo ông Dominic Scriven, giám đốc Công ty tài chính Dragon Capital, bất cứ quốc gia nào cũng đều chọn lựa các chính sách phù hợp để khuyến khích các loại hình đầu tư tích lũy cho nền kinh tế, trong đó có việc huy động vốn dài hạn. "Cũng có nhiều ý kiến lo ngại rằng một khi yếu tố đầu cơ giảm, thị trường sẽ giảm đi sự sôi động của nó. Nhưng tôi cho rằng tính đầu cơ của thị trường vẫn còn một khi các nhà đầu cơ sẽ chọn lựa các nghiệp vụ mới như mua bán khống...", ông khẳng định.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Đối với các tổ chức và cá nhân NĐT nước ngoài, theo ông D.Scriven, việc đánh thuế thu nhập từ CK không gây nhiều lo ngại. Bởi lẽ, thời gian qua các định chế đầu tư nước ngoài tại VN, cũng như NĐT nước ngoài, đều đang chịu thuế suất 0,1% trên giá trị giao dịch.

Ông D.Scriven cũng khẳng định bất cứ hoạt động kinh tế nào cũng phải chịu thuế và thu nhập từ kinh doanh CK không phải là một ngoại lệ. "Chúng ta không nên quá lo lắng về các chính sách thuế. Điều lo lắng là các chính sách này được phổ biến rộng rãi trước khi áp dụng để tránh gây sốc cho NĐT, nhất là đối với thị trường CK vốn rất nhạy cảm", ông D.Scriven nói.