Dư âm V1000: đau đầu bài toán “chuyển giá” của FDI

Có những doanh nghiệp FDI báo lỗ triền miên 9-10 năm nay, nhưng vẫn mở rộng sản xuất, tăng đầu tư, phát triển kinh doanh bình thường, ông Phạm Duy Khương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, chia sẻ.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Lễ Công bố Bảng xếp hạng V1000 - TOP 1.000 doanh nghiệp (DN) nộp thuế thu nhập lớn nhất diễn ra hôm 22/10 đã để lại dư âm sâu sắc trong chính những người làm công tác quản lý thuế.

Bên lề sự kiện này, ông Phạm Duy Khương, Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục thuế, Bộ Tài chính bày tỏ: “Lần đầu tiên, Việt Nam có một sự kiện xếp hạng về thuế của doanh nghiệp. Công bố bảng xếp hạng này là để biểu dương các DN làm ăn kinh doanh tốt, có thành tích đóng góp cho ngân sách Nhà nước, cổ động các DN khác phát triển.

Khi phối hợp cùng Công ty CP Vietnam Report và Báo VietNamNet làm bảng xếp hạng này, chúng tôi thấy rằng, lấy thuế thu nhập DN làm tiêu chí xếp hạng là đặc trưng nhất, thể hiện thành quả của các DN làm ăn được, có lãi.

Tuy nhiên, nhìn vào cơ cấu V1000, phần lớn, đứng đầu bảng xếp hạng và nộp thuế nhiều nhất vẫn là các DNNN, các DN lớn, bởi vì, chúng ta tính tổng số thuế. Tiến tới, sẽ tính bình quân thuế trên đầu người, hoặc là tính số nộp thuế trên một đồng vốn, qua Bảng xếp hạng V1000 sẽ cho thấy cả về năng suất lao động, hiệu quả đồng vốn của DN”.

Bên cạnh đó, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đã chia sẻ những băn khoăn về câu chuyện nộp thuế của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

- Thưa ông, qua bảng xếp hạng V1000, ông có đánh giá như thế nào về đóng góp thuế của khu vực các doanh nghiệp FDI?

Ông Phạm Duy Khương: Điều này liên quan tới chính sách ưu đãi của Nhà nước mình nên đánh giá về đóng góp chưa thể thực sự đầy đủ.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Nhìn chung, đại bộ phận FDI đã có đóng góp cho ngân sách tốt, nhưng bên cạnh đó, có một số DN FDI kinh doanh đến nay vẫn còn lỗ, chưa đóng góp nhiều. Đây là một bất cập mà trong đó, có lý do chính sách ưu đãi của ta có lúc chưa phù hợp.

Trước đây, chúng ta kêu gọi FDI vào đầu tư và có ưu đãi thuế thu nhập DN nhưng với điều kiện bao giờ DN làm ăn có lãi thì mới có cơ sở được hưởng các ưu đãi đó, như miễn giảm thuế… Vì thế, có những DN 9-10 năm lỗ kéo dài nên kéo theo vừa không nộp được thuế mà cũng không thể được hưởng ưu đãi thuế.

Từ năm 2009, chúng không tính như vậy mà cho phép, khi DN FDI đầu tư vào Việt Nam thì 3 năm đầu là sẽ được hưởng ưu đãi.

- Tuy nhiên, thưa ông, nhiều ý kiến cho rằng đã có những DN FDI lợi dụng chính sách, chuyển giá, báo lỗ giả để trốn thuế?

Không chỉ có những nhà kinh tế mà bản thân chúng tôi trong ngành cũng thấy rằng có hiện tượng đó. Trên thực tế, có những DN 9-10 năm nay báo lỗ nhưng mà vẫn phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh, không phải nộp thuế mà cũng không cần hưởng ưu đãi của Việt Nam. Nhưng mức độ hiện tượng đó, tôi cho là vừa phải thôi.

- Vậy, ngành thuế đã có thống kê và đánh giá ra sao về hiện tượng báo lỗ, chuyển giá này của các DN FDI?

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Chúng tôi cũng đã làm thống kê, kết quả cho thấy, rơi chủ yếu vào các FDI làm xuất khẩu nhưng trong sản xuất, phải nhập khẩu công nghệ, dây chuyền máy móc, hoặc cả nhâp khẩu nguyên vật liệu nước ngoài . Họ lợi dụng ở chỗ, giá trị tài sản cố định khi nhập về Việt Nam cao, sau này báo lỗ là do chi phí đầu vào, chi phí sản xuất cao. Đó cũng là một bài học để ta rút kinh nghiệm quản lý chặt chẽ hơn.

- Thưa ông, ông có thể cho biết trường hợp gần đây nhất có hiện tượng chuyển giá?

Vừa rồi, chúng tôi phát hiện một DN FDI tại Lâm Đồng, làm xuất khẩu chè. Đây là một DN đến từ Đài Loan, cũng lỗ 9-10 năm nay, thậm chí, số lỗ gấp 2-3 lần vốn điều lệ. Thế nhưng thực tế thì DN này vẫn đầu tư, phát triển.

Giá xuất khẩu chè của DN đó sang Đài Loan còn thấp hơn cả giá thành. Đó là điều rất vô lý. Nhưng khi kiểm tra sổ sách chứng từ của họ thì lại đầy đủ cả. Có thể, ở Bình Dương, Đồng Nai cũng có tình trạng này.

- Vậy, chúng ta có giải pháp gì để chống hiện tượng này?

Chúng tôi cũng đã có văn bản về chống chuyển giá ở DN FDI. Đây là một bài toán rất khó. Vì đối với chuyển giá, liên quan giá cả, phải cho thấy DN có sự liên kết bên ngoài, nhưng nếu ở trong nước thì có thể giải quyết được, còn khi liên kết ở nước ngoài thì phải cần cả sự hợp tác của cơ quan thuế nước ngoài. Thực sự, xử lý được hiện tượng này là rất khó khăn.

Ví dụ như trường hợp DN ở Lâm Đồng trên, sổ sách họ đầy đủ, họ lách luật là thấy rõ, nhưng ta chưa có sơ sở để xử lý.


kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Hiện nay, chúng tôi đang triển khai hệ thống kê khai thuế qua mạng, thu thập thông tin, phối hợp với các tổ chức thuế quốc tế, với các nước, có thể trao đổi thông tin thông suốt hơn.