Sẽ sửa đổi nghị định 89 về hoá đơn: Doanh nghiệp được tự in hoá đơn mang tên đơn vị mình

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán

Hơn một năm nay, việc nghiên cứu để thay thế Nghị định số 89/2002/NĐ-CP ngày 07/11/2002 của Chính phủ về hoá đơn đã được tiến hành trên cơ sở tiếp thu những ưu điểm hiện có, bổ sung và thay thế bằng những quy định mới phù hợp hơn. Trong nỗ lực này, xin được đóng góp một vài ý kiến.

Từ những năm 90 của thế kỷ trước, Chính phủ đã hướng dẫn, khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng hoá đơn tự in trong kinh doanh (khi đó gọi là hoá đơn đặc thù). Sau hơn 10 năm, việc sử dụng hoá đơn tự in của các doanh nghiệp đã trở nên phổ biến và mang lại những lợi ích to lớn cho các doanh nghiệp và cho cả cơ quan quản lý. Theo số liệu thống kê, lượng hoá đơn tự in sử dụng trong năm 2007 chiếm tới 86% tổng số hoá đơn do các doanh nghiệp, hộ kinh doanh sử dụng. Hầu hết các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty, công ty liên doanh hoặc doanh nghiệp có quy mô lớn đều đã sử dụng hoá đơn tự in. Ngoài các chỉ tiêu chính yếu, bắt buộc DN sử dụng hoá đơn phải có một mẫu hoá đơn riêng được thiết kế phù hợp với đặc thù sản xuất, kinh doanh của từng doanh nghiệp nên phạm vi sử dụng hoá đơn tự in đã được xác định. Vì thế, hoá đơn tự in hạn chế được tối đa hành vi vi phạm phổ biến là mua bán trái phép, sử dụng lẫn lộn hoá đơn giữa các doanh nghiệp, hạn chế được việc sử dụng hoá đơn bất hợp pháp trong thanh toán với NSNN và trong kê khai thuế…Khi đăng ký sử dụng hoá đơn tự in, doanh nghiệp được chủ động trong việc lựa chọn nhà in và thời gian in, số lượng hoá đơn cần in nên sẽ tiết kiệm được chi phí hành chính. Với hơn 100 doanh nghiệp hoạt động trong ngành in đã được cơ quan thuế chấp thuật đủ điều kiện giao nhận, thanh lý hợp đồng khi đặt in hoá đơn. Đối với cơ qnan thuế, số lượng các doanh nghiệp sử dụng hoá đơn tự in càng tăng cao thì khối lượng công việc in, phát hành, quản lý hoá đơn càng giảm thấp và do đó cơ quan quản lý có thêm nhân lực để tập trung cho các nhiệm vụ khác. Thêm nữa sử dụng hoá đơn tự in cũng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc ứng dụng các tiến bộ trong tin học vào việc in hoá đơn và hạch toán kế toán. Từ những lợi ích lớn và căn bản đó, việc chuyển từ khuyến khích sang bắt buộc các doanh nghiệp sử dụng hoá đơn tự in trong kinh doanh là điều cần thiết phải làm trong thời gian tới, Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện chủ trương bắt buộc doanh nghiệp sử dụng hoá đơn tự in, cơ quan quản lý có thể gặp một số khó khăn, vướng mắc đã được tiên lượng.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Thứ nhất, năm 2007, tuy số lượng hoá đơn tự in được sử dụng chiếm tới 86% tổng số hoá đơn đã sử dụng nhưng lại chỉ tập trung trong một số ít các doanh nghiệp lớn (chiếm 2,4% trong tổng số các doanh nghiệp, hộ kinh doanh đang sử dụng hoá đơn). Nếu việc triển khai hoá đơn tự in từ “Điểm” (khoảng 8.000 doanh nghiệp) chuyển sang “Diện” (khoảng 330.000 doanh nghiệp, hộ kinh doanh đang dùng hoá đơn do Bộ Tài Chính phát hành) là một công việc không hề nhỏ và rất cần có các bước đi thận trọng, phù hợp cả về quy mô và thời gian thực hiện. Để thu hẹp “Diện”, trước mắt nên bắt buộc phải tự in hoá đơn đối với các doanh nghiệp được thành lập theo Luật Doanh nghiệp. Nên có khoảng thời gian từ 6 tháng từ 1 năm để cả doanh nghiệp dùng hoá đơn và doanh nghiệp in hoá đơn theo kịp với sự thay đổi này, vì phần lớn những doanh nghiệp chưa dùng hoá đơn tự in là các doanh nghiệp nhỏ. Đối với các hộ kinh doanh vẫn nên thực hiện việc khuyến khích tự in hoá đơn thêm một thời gian nữa để rồi cũng tiến dần tới bắt buộc sử dụng hoá đơn tự in.

Thứ hai, mỗi doanh nghiệp sử dụng hoá đơn tự in tối thiểu cũng có một mẫu hoá đơn. Một số doanh nghiệp có thể có nhiều mẫu hoá đơn dùng riêng cho từng bộ phận kinh doanh, từng mặt hàng kinh doanh ( nhà hàng, khách sạn, vận tải hành khách …). Việc quản lý hàng trăm ngàn mẫu hoá đơn tự in cũng là đều phải tính đến khi thực hiện các thao tác quản lý, xác định mẫu thật, giả của hoá đơn tự in phục vụ cho công tác kiểm tra, tính thuế, khấu trừ thuế. Vì vậy, cùng với việc hoàn thiện chương trình quản lý hoá đơn trên mạng máy tính, cần thiết phải lập kho dữ liệu tin học để lưu trữ các thông tin về mẫu hoá đơn của các doanh nghiệp đăng ký sử dụng tại các cơ quan thuế địa phương và cũng cần công khai các thông tin này trên trang thông tin điện tử của nghành thuế để mọi doanh nghiệp tham khảo.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Thứ ba, cũng như các hàng hoá khác, hoá đơn càng in với số lượng nhỏ thì giá thành in càng lớn. Đây cũng là một khó khăn cho các doanh nghiệp sử dụng ít hoá đơn. Trước đây, cơ quan thuế quản lý việc sử dụng hoá đơn tự in của các doanh nghiệp theo cách quản lý số lượng đặt in và đăng ký sử dụng từng đợt, từ 3 tháng đến 6 tháng. Cách quản lý này tuy tương tự như cách quản lý đối với các doanh nghiệp sử dụng hoá đơn mua từ cơ quan thuế và khá chặt chẽ nhưng cũng thêm những phiền toái cho doanh nghiệp khi phải đăng ký sử dụng nhiều lần trong năm. Để giảm chi phí in, giảm thủ tục hành chính có thể chuyển từ cách quản lý số lượng hoá đơn đăng ký sử dụng từng kỳ sang cách quản lý từng đợt đăng ký in hoá đơn , doanh nghiệp có thể in hoá đơn với số lượng không hạn chế và đăng ký sử dụng làm một kỳ hoặc nhiều kỳ, tuỳ theo nhu cầu của doanh nghiệp. Cơ quan thuế sẽ giám sát ký hiệu, số lượng hoá đơn theo từng hợp đồng in giữa doanh nghiệp và nhà in (quản lý 2 chiều). Bàn về vấn đề này, một số ý kiến cho rằng; doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm về hoá đơn tự in của mình nên không cần quản lý mẫu, không cần quản lý số lượng in. Tuy nhiên, nếu hoá đơn vẫn là một loại chứng từ được dùng để hạch toán kế toán, kê khai thuế và thanh toán vốn ngân sách mà không quản lý thì không rõ căn cứ vào đâu để xác định đúng, sai khi cần kiểm tra, tính toán?

Thứ tư, qua thống kê, tỷ lệ vi phạm các quy định về sử dụng hoá đơn tự in của các doanh nghiệp là rất nhỏ. Tuy vậy, các hành vi vi phạm cũng diễn ra dưới đủ mọi hình thức, không khác gì các vi phạm đã xảy ra đối với hoá đơn do cơ quan thuế phát hành như: làm mất hoá đơn, tự đặt hợp đồng in không phép, sử dụng hoá đơn tự in không đăng ký, sử dụng hoá đơn tự in giả, chuyển nhượng hợp đồng in hoá đơn, bán hoá đơn của mình cho người khác sử dụng, lập hoá đơn khống… Đặc biệt là có thể xảy ra tình trạng doanh nghiệp tự in nhiều hoá đơn, xuất khống nhiều hoá đơn và bỏ kinh doanh. Như vậy, khi tất cả các doanh nghiệp chuyển sang sử dụng hoá đơn tự in, cần phải lường được hết các hành vi vi phạm có thể xảy ra để có phương pháp điều chỉnh phù hợp.

kế toán hà nội - công ty dịch vụ kế toán hà nội đã phát triển như thế nào - kế toán 247, dịch vụ kế toán, đào tạo kế toán, tin tức kế toán
Chuyển từ sử dụng hoá đơn do cơ quan thuế phát hành sang hoá đơn tự in là một thay đổi lớn về tư duy quản lý, ảnh hưởng tới thói quen, tới nhận thức của hàng trăm ngàn doanh nghiệp. Những thay đổi này nhằm vào cả phương thức quản lý, quan niệm về hoá đơn (không còn là chứng từ có giá nữa), đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của doanh nghiệp, giảm thủ tục cho doanh nghiệp và giảm tải công việc quản lý hành chính nhà nước. Vì vậy, trong khi xây dựng văn bản pháp quy cần đảm bảo nguyên tắc trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp được tự in hoá đơn mang tên đơn vị mình; các chỉ tiêu cần thiết trên mẫu hoá đơn cần được hướng dẫn thống nhất, rõ ràng và minh bạch./.